رایة الهدی

با توجه به آنکه نخستین روزهای سال تحصیلی جدید را طی می کنیم و دوباره موسم تحصیل دانش فرا رسیده است ضرورت دارد نگاه اسلام به این مقوله یعنی تعلیم و تعلم و دانش اندوزی بررسی شود.

در معارف دینی بر دانش اندوزی تاکید فراوانی شده است و به انسان سفارش شده که از گهواره تا گور دانش بجوید. از این رو، روایات متعددی بر یادگیری دانش های لازم و سودمند سفارش کرده اند.

امير المؤمنين (ع) مي فرمایند: "اى مردم بدانيد كمال دين طلب علم و عمل بدان است، بدانيد كه طلب علم بر شما از طلب مال لازم‏تر است زيرا مال براى شما قسمت و تضمين شده. عادلى (كه خداست) آن را بين شما قسمت كرده و تضمين نموده و به شما مي رساند ولى علم نزد أهلش نگهداشته شده و شما مأموريد كه آن را از اهلش طلب كنيد، پس آن را بخواهيد."

مفضل گويد از امام صادق (ع) شنيدم كه مي فرمودند: "بر شما باد كه در دين خدا دانشمند شويد و صحراگرد نباشيد زيرا آنكه در دين خدا دانشمند نشود خدا روز قيامت باو توجه نكند و كردارش را پاكيزه نشمارد."

بنابر روایات تعلیم و تعلم دارای حسنات بیشماری است و با بسیاری از واجبات و مستحبات در اجر و پاداش برابری می کند، آنچنان که پیامبر اکرم (ص) می فرمایند: "آموزش علم به دیگران برای رضای خدا حسنه است و یادگیری آن عبادت و گفتگوی علمی تسبیح و کاربرد دانش جهاد و آموزش دادن آن به کسی که نمی داند صدقه و بخشیدن آن به کسی که صلاحیت دارد، سبب قرب الهی است زیرا دانش، آموزنده حلال و حرام و روشنگر راه بهشت و همدم تنهایی است."

علاوه بر این، امام باقر (ع) می فرمایند: "پاداش کسی که علم را آموزش دهد، مانند کسی است که علم می آموزد و او بر کسی که می آموزد برتری دارد، پس دانش را از صاحبان آن فرا گیرید و به برادرانتان به گونه ای که عالمان به شما یاد داده اند، آموزش دهید."

امام صادق (ع) فرمودند: "دانشمندان وارثان پيغمبرانند براى اينكه پيمبران پول طلا و نقره بارث نگذارند و تنها احاديثى از احاديثشان بجاى گذارند هر كه از آن احاديث برگيرد بهره بسيارى برگرفته است. پس نيكو بنگريد كه اين علم خود را از كه مي گيريد، زيرا در خاندان ما اهل بيت در هر عصر جانشينان عادلى هستند كه تغيير دادن غاليان و بخود بستگى خرابكاران و بد معنى كردن نادانان را از دين بر مي دارند."

علاوه بر وراثت انبیاء، تحصیل علم و دانش و استفاده از آن در مسیر ترویج معارف اهل بیت (ع) مقام فرد را از عابدان نیز بالاتر می برد و به او جایگاهی والا می بخشد از این رو است که معاوية بن عمار گويد: به امام صادق (ع) عرض كردم: مردي است كه از شما روايت بسيار نقل كند و ميان مردم انتشار دهد و آن را در دل مردم و دل شيعيانتان استوار كند و شايد عابدى از شيعيان شما باشد كه در روايت چون او نباشد كداميك بهترند؟ حضرت (ع) فرمودند: "آنكه احاديث ما را روايت كند و دل هاى شيعيانمان را استوار سازد از هزار عابد بهتر است."

پی نوشت ها:

اصول کافی

بحارالانوار

مفاتیح الحیات

منبع:قدس