عضو شوید
عضویت سریع
آمار مطالب
آمار بازدیدمشرق--- مقام معظم رهبري سال 1391 را سال توليد ملي؛ حمايت از کار و سرمايه ايراني نامگذاري کردند. ايشان در پيام نوروزي خود تصريح کردند: «اگر به توفيق الهي و با اراده و عزم راسخِ ملت و با تلاش مسئولان، ما بتوانيم مسئله ي توليد داخلي را، آنچنان که شايسته ي آن است، رونق ببخشيم و پيش ببريم، بدون ترديد بخش عمده اي از تلاشهاي دشمن ناکام خواهد ماند.»
ايشان همچنين در جمع زوار بارگاه رضوي (ع) با بيان اينکه برخي توليدات داخلي به خاطر فرهنگ غلط با مارک خارجي به فروش مي رسد اما اين مسئله به ضرر کشور است فرمودند: «مردم عزيز با همت و اراده خود، اين فرهنگ غلط را اصلاح کنند که اين خود، نوعي جهاد اقتصادي است.»
حمايت از توليد ملي و مصرف کالاهاي داخلي، يکي از اساسي ترين روش هاي مقابله با نفوذ و استعمار دشمنان و تحريم هاي اقتصادي است که موجب تقويت و شکوفايي اقتصاد ملي نيز مي گردد. علما و مفاخر ايران به ويژه در دوران معاصر، با پي بردن به فعاليت هاي استعماري دشمنان اسلام در زمينه اقتصادي، اقدامات ارزشمندي را نسبت به تقويت اقتصاد داخلي و حمايت از توليد ملي و تحريم کالاهاي خارجي انجام دادند وراه را بر روي نفوذ بيگانگان بستند که نمونه هاي فراواني از اين موارد در تاريخ ذکر شده است.
درباره کريم خان زند نقل شده است که با وجود اهداي ظروف چيني از سوي نمايندگان انگلستان به او، کريم خان از همان ظروف مسي ساخت داخل کشور براي خوردن غذا استفاده مي کرد. روزي يکي از بازرگانان به او گفت لايق خان اين گونه ظروف چيني است، نه ظروف مسي. کريم خان زند با شنيدن اين حرف بشقاب چيني را بر زمين زد و بشقاب تکه تکه شد. آن گاه بشقاب مس کاشان را خواست و بر زمين زد. بشقاب سالم ماند و کريم خان گفت: «سلاح مردم ايران اين است و بايد با همين ظروف مسي آشنا و به ساخته هاي کشور خود خرسند باشند تا تهيدست و درويش نشوند.»
ميرزا تقي خان امير کبير صدر اعظم شهيد ايران در دوره قاجار را بايد از پيشگامان حمايت از توليدات داخلي و کالاهاي ايراني دانست. امير معتقد بود که ايران نبايد بازار فروش کالاهاي خارجي باشد. بلکه بايد اساس اقتصادمملکت را بر تهيه اين کالاها در داخل کشور مبتني نمود. اين کار احتياج به سرمايه و کارگر فني و مديريت اصولي داشت و اين هر سه عامل در ايران آن روز تا حدي موجود بود. اما مانع اساسي چنين تحولي يعني جانشين ساختن تدريجي صنايع دستي متوسط با صنايع ماشيني. ضديت صريح استعمار خارجي بود که اميرکبير اين عامل عمده را نيز خلع سلاح کرد.
ميرزا تقي خان به منظور بسط صنايع. سرمايه کافي در اختيار اهل فن گذاشت و کارخانجات شکرريزي در ساري و ريسمان ريسي و چلوار بافي در تهران و حرير بافي در کاشان و سماور سازي و کالسکه سازي در اصفهان و تهران تاسيس کرد. وي با تشويق استادان در ايجاد مسنوجات و مصنوعات جديد و انجام اختراعات در اين زمينه ها در اصفهان و کاشان اقدام به تاسيس کارخانه ها ماهوت سازي و دادن دستورات لازم در اين خصوص به نماينده ايران در اتريش و صدور امريه اي مبني بر ايجاد نمايشگاهي از محصولات صنعتي ايران در تهران کرد که همه اينها علامت درک صحيح امير کبير از قوانين دروني اقتصاد سرمايه داري که در جهت نابود ساختن صنايع يدي عمل ميکرد، است. او عده زيادي از خبرگان و استادکاران را براي آشنايي با فنون و صنايع جديد به مسکو و پطرزبورگ فرستاد. اينها پس از بازگشت به ايران کاغذ گرخانه اصفهان. بلور سازي تهران و کارگاه هاي چدن ريزي و نساجي را در ساري بوجود آوردند.
از سوي ديگر در پرتو حمايت و هدايت امير رشته هايي از صنايع دستي که قابليت توسعه را داشتند چه از نظر کميت و چه از نظر کيفيت و مرغوبيت در راه تحولات اساسي افتادند. چنانکه شال هاي کرماني معروف به شال اميري به چنان نفاستي از بافت و از لحاظ جنس رسيد که از شال هاي کشميري پيش افتاد و شال جوغان پشمين مازندران که به دستور امير بجاي ماهوت خارجي به لباس سربازان اختصاص يافت توليد وسيع و با ارزشي پيدا نمود.
اميرکبير با توسعه و نفوذ سرمايه گذاري خارجي مخالف بود. زيرا او خوب مي دانست که با سرمايه گذاري خارجي و اصولا نفوذ سرمايه خارجي به هر نحو در اقتصاد مملکت به منزله تملک تدريجي منافع اقتصادي و بازارهاي تجارت داخلي است و سرانجام موجب اسارت و استعمار خواهد گرديد. چنانکه بعدها همانطور هم شد. اين ادراک صحيح از فرماني استنباط مي گردد که اين مرد دانا و توانا در مورد استخراج معادن ايران صادر کرد و خارجيان را از مداخله در اين مورد ممنوع نمود. اما افسوس که دشمنان، اجازه ندادند اين فرزند لايق ايران زمين به اصلاحات خود و قطع دست بيگانگان از اين خاک پاک ادامه دهد و در نهايت او را مظلومانه در حمام فين کاشان به شهادت رساندند.
در آغاز استقرار مشروطيت انگلستان و روسيه درصدد برآمدند از ضعفِ اقتصادي دولت بهره برند و با دادن کمکهاي مالي پايه هاي نفوذ خود را محکم تر کنند; از اين روي توسط ايادي خود در مجلس و دولت انتشار دادند: «چون کار دولت پريشان و نياز به چهار کرور پول دارد و در صورت نرسيدن فوري دو کرور آن تمام ادارات دولتي از کار خواهند افتاد دو دولت انگليس و روس پذيرفته اند که به دولت ايران وام بدهند امّا با اين شرايط که پول با نظارت آنان مصرف شود و گمرگ شمال و جنوب و پستخانه و تلگرافخانه به ضمانت در نزد آن دو دولت باشد.»اين پيشنهاد که مقدمه وابستگي به بيگانگان بود و دست اندازي به اقتصاد ايران به شمار مي آمد با مخالفت شديد علماء روبه رو شد.
از جمله علماي عراق به آيت الله شيخ محمد باقر بهاري همداني مجتهد همدان ماموريت دادند به تمام سفارتخانه ها اعلام دارد که دولتهاي بيگانه حق استقراض به شاه را ندارند و مسؤوليت اين کار بر عهده خود آنان خواهد بود. علماي ايران پيشنهاد کردند که براي رفع نيازمنديهاي دولت از مردم استمداد شود و بانک ملي تشکيل گردد. مردم تشويق شوند تا سرمايه هاي خود را به بانک تحويل داده و سهام دريافت بدارند.
علما و طلاب در اين حرکت ملي جلودار شدند تا جايي که: طلاب براي مقابله با استقراض خارجي کتابهاي خود را فروختند.پس از قرار داد ننگين 1907 که ايران را به دو منطقه تحت نفوذ انگليس و روسيه تقسيم مي کرد، يکي از راه هايي که علما براي مقابله با نفوذ و دخالت بيگانگان به کار بردند، حمايت از توليد ملي و تحريم کالاهاي خارجي بود.
در اصفهان آيت الله آقا نجفي اصفهاني با سخنان آگاهي بخش مردم را به خطرهاي اين قرارداد ذلت بار هشدار داد و مبارزه اي منفي عليه بريتانيا آغاز کرد. او به مردم سفارش کرد: کالاهاي انگليسي را نخرند و به جاي آن از توليدهاي داخلي استفاده کنند. راهي که با موفقيت در زمان ميرزاي شيرازي (ره) در مبارزه با کمپاني رژي و تحريم تنباکو تجربه شده بود. در گزارش سفير بريتانيا آمده است: آقا نجفي روزي در مسجد شرح مفصلي از فوائد متروک داشتن اقمشه اروپايي بيان نمود و مي گفت: او و ساير علما از اين به بعد به ترک منسوجات فرنگي خواهند کوشيد.علماي شيراز نيز در اعتراض به اين کار خريد و فروش کالاهاي اروپايي را حرام اعلام کردند.
يکي ديگر از ابعاد مبازه علما با نفوذ اقتصادي و استعماري بيگانگان، تاسيس شرکت اسلاميه براي توليد کالاهاي داخلي به منظور بي نيازي از مصرف کالاهاي خارجي بود. شرکت اسلاميه شرکتي سهامي عام و يکي از نخستين و مهمترين کارخانه هايي بودکه در دوران قاجار با هدف تأمين منسوجات مورد نياز مردم ايران و مقابله با وابستگي به خارج، با تلاش و حمايت اغلب بازرگانان و علماي اصفهان، کاشان و شيراز به ويژه آيت الله آقانجفي و آقا نورالله نجفي اصفهاني در فروردين 1278 شمسي تأسيس شد.
شرکت اسلاميه به سرعت با استقبال گسترده مردم در خريد سهام و همچنبن محصولات خود مواجه شد و به تدريج شعبه هايي در بسياري شهرها و همينطور در خارج از ايران ايجاد کرد. اين شرکت اولين تلاش در صنعت مدرن در ايران خصوصا در زمينه نساجي بود ولي به فعاليت صرافي نيز اشتغال داشت و يکي از زمينه هاي تاسيس بانک و بانکداري و سهام در ايران به شمار مي رود.
علما که خود در راه اندازي و تدوين اساسنامه آن حضور داشتند در ادامه به تلاش جدي براي تحريم کالاهاي ساخت خارج و استفاده از کالاهاي ايراني پرداختند. سيد جمال الدين واعظ اصفهاني از خطباي دوره مشروطه، کتابي به نام «لباس التقوي» در دفاع از راه اندازي اين شرکت نوشت و علمايي همچون آيت الله سيد کاظم يزدي صاحب عروه، آيت الله العظمي سيد اسماعيل صدر عاملي، آيت الله شربياني، ميرزا محمد حسن مامقاني و ملا فتح الله اصفهاني بر آن مهر تاييد زدند.
آخوند خراساني (ره) در 1315 ق به دعوت تني چند از علماي ايران، همراه با گروهي ديگر از مراجع تقليد فتواهايي در تحريم کالاهاي خارجي و حمايت از کالاهاي داخلي و به منظور رفع نياز کشور به بيگانگان صادر نمود و در تأييد «شرکت اسلاميه»، علاوه بر خريد منسوجات آن، بر کتاب لباس التقوي، واعظ هم تقريظي نوشت: «بر مسلمان لازم است که لباس ذلت [توليد خارج] را از تن بيرون کنند و لباس عزت [ساخت داخل] را بپوشند.» همچنين در نامه اي به مظفرالدين شاه، او را به حمايت از اين شرکت تحريض نمود.
يکي ديگر از موارد تلاشهاي علما و مفاخر ايران زمين براي تقويت توليدات داخلي و نفي استفاده از اجناس خارجي، عهدنامه سيزده تن از علماي اصفهان است که در بخشهايي از آن آمده است: «اين خدام شريعت مطهره با همراهي جناب رکن الملک، متعهد و ملتزم شرعي شده ايم که:
اولاً- قبالجات و احکام شرعيه از شنبه به بعد روي کاغذ ايراني بدون آهار نوشته شود. اگر بر کاغذ هاي ديگر بنويسند، مهر ننموده و اعتراف نمي نويسيم.
ثانياً- کفن اموات اگر غير از کرباس و پارچه اردستاني يا ديگر پارچه هاي غير ايراني باشد، متعهد شده ايم بر آن ميت، ما نماز نخوانيم.
ثالثاً- حرام نمي دانيم لباس هاي غير ايراني را، اما ما ملتزم شده ايم حتي المقدور بعداز اين تاريخ لباس خود را از منسوج ايراني بنماييم.»
به دنبال اين قرار داد، علماي ديگر هم با صدور اعلاميه به آن پيوستند و اين به گونه اي بود که دولت انگلستان را به عکس العمل واداشت و چارلز مارلينگ، کاردار سفارت انگليس به ميرزا حسن خان مشيرالدوله(وزير امور خارجه ايران) در نامه اي نوشت: «جناب مستطاب... از اصفهان به دوستدار اطلاع رسيده که در کار ترتيبي هستند که نگذارند استعداد اروپايي!!! به فروش برسد و به خريداران ايراني که اهميت دارند، اعلام کرده اند که به کلي ترک معامله نموده و به مهلت چهار ماهه محاسبات خود را با تجارت خانه هاي اروپايي قطع کنند. . . . چون مبلغ زيادي سرمايه ي انگليسي در اين کار است، اگر اين کار غير صحيح را بگذارند امتداد پيدا کند، به سرمايه مزبور خطر فاحش وارد خواهد آمد. از جناب مستطاب عالي خواهشمندم مقرر احکام لازمه به کارگزاران اصفهان صادر شود که از اقدامات فتنه انگيز اين اشخاص فورا دارند!»
آيت الله العظمي آخوند ملاحيسنقلي همداني (ره)يکي از بزرگترين عارفان عصر حاضر است که دهها نفر از خرمن علم و معرفت ايشان خوشه برچيده و خود به يکي از بزرگان عرفان اسلامي تبديل شده اند. گرچه آن بزرگوار در زمينه عرفاني شناخته شده اند اما در زمينه سياسي نيز صاحب نظر و عمل بوده اند که متاسفانه بدانها پرداخته نشده است.
آيت الله سيد عبدالحسين لاري که خود نيز از علماي مبارز معاصر است، روش و منش استادش آخوندهمداني را چنين نقل مي کند: «او از کليّه مجلوبات از بلاد کفره اجتناب مي فرمود و قند و چاي و دخانيات را استعمال نمي کرد.آن عارف سالک مکرّر مي فرموده که من راضي نيستم کسي به حوزه درس من حاضر شود مگر آن که متّقي باشد يا مجاهد و بر اثر اين اعلام تهديدآميز بعضي از آقايان حضور در مجلس درس وي را ترک کردند.»حضرت امام خميني(ره) رهبر کبير انقلاب اسلامي درباره شهيد آيت الله سيد حسن مدرس مي فرمايند: «در آن وقت لباس کرباس ايشان زبانزد بود؛ کرباسي که بايد از خود ايران باشد مي پوشيد.»
فرزند مرجع بزرگ جهان تشيع حضرت آيت الله العظمي مرعشي نجفي (ره) نقل مي کند: «يکي از خصوصيات عملي آيت الله مرعشي نجفي اين بوده که معظم له هيچ وقت از لباس هاي خارجي استفاده نکرده و اين روش را مبارزه با استکبار مي دانست و حتي موقعي که خياط مي خواست از دکمه خارجي براي لباس وي، استفاده کند، آقا اجازه نداد و از قيطان به جاي دکمه در لباسش استفاده مي کرد.»
